گفت‌وگوی «موسیقی ما» با رهبر ارکستر ملی درباره‌ی برنامه‌های این ارکستر
شهبازیان: ما مانعی برای هیچ‌کس نیستیم
موسیقی ما - «فریدون شهبازیان» حالا مدتی است رهبر ارکستر ملی ایران شده است. او در طول زندگی هنری خود اتفاقات مهمی رقم زده است؛ از آثار شاخصی که همراه با خوانندگانِ نامداری چون محمدرضا شجریان و شهرام ناظری اگر بگذریم و از موسیقی‌های متعدد فیلم‌هایش با کارگردانانی چون کیمیای و مهرجویی، بسیاری از قطعاتش توانسته است بدل به خاطره‌ی موسیقایی چند نسل شود. او همچنین در تولد دوباره‌ی موسیقی پاپ در دهه‌ی 70 نقشی بسیار پررنگ داشت و باید او را ناجی این نوع موسیقی در طی چند دهه‌ی گذشته دانست؛ هر چند که هماکنون از جریانِ حاکمِ موسیقی پاپ در ایران رضایت چندانی ندارد؛ اما او در حالی چوب رهبری ارکستر ملی را در دست دارد که از سنین نوجوانی در ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری و بعدها فرهاد مشکات نوازنده بود و در سال ۱۳۴۶رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد و علاوه بر آن در ارکستر صبا و خالقی نیز نواخته است.
- * در این سال‌ها چند باری نام شما به عنوان رهبر ارکستر ملی شنیده شد، اتفاقی که رخ نداد تا کنون. ابتدا درباره‌ی این مساله توضیح می‌دهید؟
زمانی که آقای رهبری به ایران آمد و فعالیت‌های خود را با ارکستر سمفونیک آغاز کرد، ارکستر موسیقی ملی همچنان تعطیل بود و از من برای رهبری ارکستر دعوت کردند. من آن زمان مذاکراتی را با آقای «بهرام جمالی» که مدیریت بنیاد رودکی را برعهده داشتند، انجام دادم. به نتایجی هم رسیدیم و حتی تا عقد قرارداد هم پیش رفتیم تا اینکه بنا به دلایلی این اتفاق رخ نداد و با تماس‌هایی که گرفته شد، آقای فخرالدینی بار دیگر بازگشتند و رهبری ارکستر موسیقی ملی را برعهده گرفتند. من در آن شرایط خودم را کنار کشیدم. البته چند باری به عنوان رهبر مهمان از من دعوت کردند و آقای فخرالدینی همانطور که در مصاحبه‌اشان با شما مطرح کردند، این پیشنهاد را به من دادند که نپذیرفتم.
نه باید رپرتوار آماده می‌کردیم و زمان کافی برای این کار نداشتم. به من یک ماه فرصت داده بودند و این امکان وجود نداشت. قبل از آن هم، در زمان آقای شاه‌آبادی، حکم رهبری ارکستر را به من دادند که همچنان پابرجاست. آن زمان به دلیل تغییر معاونت هنری این کار منتفی شد و این بار، بار سوم بود اما همانطور که می‌دانید سال‌ها قبل یعنی آن زمان که فعالیت‌های ارکستر متوقف بود، من یک ماه با ارکستر کار کرده بودم. این بار از من به عنوان رهبر ارکستر موسیقی ملی – یعنی همان ارکستری که آقای فخرالدینی آن را هدایت می‌کردند- دعوت کردند. من اما شرط‌هایی برای پذیرش این ماجرا داشتم و اولین شرطم این بود که ارکستری که من می‌خواهم ساماندهی کنم ارکستر ملی ایران باشد، یعنی ارکستری با اجرای موسیقی نوین ایران و جهان. می‌خواستم در کنار موسیقی آهنگسازان سرزمینم از موسیقی سایر ملل نیز بهره بگیرم.
- * منظورتان از موسیقی ملل چیست؟
موسیقی‌های کلاسیکِ سبک و در عین حال به روز شده. البته وقتی می‌گویم سبک به هیچ عنوان منظورم موسیقی بی‌ارزش نیست، بلکه موسیقی‌هایی است که برای ارکسترها ساده‌تر باشد. این کار را در این مدت نیز انجام می‌دهیم. یعنی موسیقی‌های دوره‌ی باروک، کلاسیک و اندکی دوره‌ی رومانتیک را به صورت به‌روز شده اجرا کنیم. مثل تمام ارکسترهای ملی که در دنیا فعالیت میکنند. در تمام کشورها ارکسترهایی هستند که موسیقی کلاسیک را به شکل امروزی همراه با سازهای ضربی اجرا میکنند و در فرم اصلی کار تغییر شکل‌هایی میدهند. بسیار هم مورد توجه مردم سراسر دنیا قرار دارد.
بله خوشبختانه این اتفاق افتاد و ما این بار ارکستر را تشکیل دادیم و هماکنون حدود دو ماه است که مشغول تمرین و آماده کردن رپرتوار هستیم. به هر حال زمانی که یک ارکستر تشکیل می‌شود نیاز به زمان برای هماهنگی دارد. مثل هر کار گروهی دیگری، حتی در ورزش هم اگر تیمی تشکیل می‌شود باید مدت زمانی بگذرد تا اینها با هم هماهنگ شوند. حالا هنر که دیگر جای خود را دارد. ارکستر به ۴-۳ ماه زمان نیاز دارد تا رپرتوار آماده شود و نوازنده‌ها با هم آشنا شده و تکنیک‌هایشان به هم نزدیک شود. ما هماکنون مشغول این ساماندهی هستیم و امیدواریم تا پایان سال اجراهای مختلفی با ارکستر داشته باشیم تا سال آینده که فعالیت اصلی ما با برنامه‌ریزی سالیانه شروع شود.
- * یعنی این امیدواری وجود دارد که ارکستر ملی دارای برنامه‌ی منظم دراز مدت باشد؟
بله کاملا. مشخص خواهد شد که چه آثاری در طول سال اجرا خواهد شد و چه خوانندگانی با ما همکاری خواهند کرد.
- * فعالیت‌های ارکستر هماکنون سه بار با تعویق یا مشکلاتی همراه شده است. سال آینده به هر حال ممکن است معاونت هنری یا مدیرعامل بنیاد رودکی بنا به دلایلی تعویض شوند، این مشکلی را برای ارکستر به وجود نخواهد آورد؟ فکری کرده‌اید که ماهیت ارکستر صرف‌نظر از این تغییر و تحولات صدمه‌ای نبیند؟
البته امکان فراهم شدن این ایده‌ای که شما می‌گویید نیازمند حضور حمایت کننده (اسپانسر) است. چون ارکستر بودجه‌ای نیاز دارد که از عهده‌ی آدم‌های معمولی خارج است. به هر حال اجتناب ناپذیر است که اگر معاونت هنری یا وزیر عوض شود طبیعتن گریبان ما را هم خواهد گرفت و حتمن تغییراتی حاصل خواهد شد، اما تمام قصد من این است که این ارکستر را نگاه دارم و از هم نپاشد. در این میان صحبت‌هایی کردم و قرارهایی مبنی بر حضور حمایت کننده شده است تا این کار را به صورت بهتر انجام دهیم. البته این به این معنا نیست که هماکنون ارکستر وضع نامطلوبی دارد، اتفاقن من از وضعیت کنونی ارکستر یک رضایت نسبی دارم و در کنار ۶۰-۵۰ نفر جوان مشغول کار هستم. جوانانی که با عشق و انگیزه عضو این ارکستر شده‌اند و خوشبختانه به من لطف داشتند. من افتخار می‌کنم که کنار این جوانان توانستم این ارکستر را ساماندهی کنم و انشاالله در اولین کنسرتی که برگزار خواهیم کرد، همه متوجه‌ی این ماجرا خواهند شد که ارکستر از نظر موزیکالیته و تکنیک تا چه اندازه ارزشمند است.
- * وجود نوازنده‌های مشترک با ارکستر سمفونیک همواره یکی از مشکلات ارکستر بوده است، حالا این مشکل برطرف شده است؟
خوشبختانه زمانی که به من پیشنهاد شد ارکستر ملی ایران را ساماندهی کنم تاکید بر این بود که نوازنده‌ها مشترک نباشند. قبلا قرار بر این بود که ارکستر سمفونیک ملی ایران تشکیل شود اگر آن اتفاق رخ می‌داد نوازنده‌ها مشترک می‌بودند و در هر دو ارکستر می‌نواختند، ولی من جزو کسانی بودم که اعتقاد داشتم اگر حتی قرار است این اتفاق رخ دهد باید تعداد نوازندگان به اندازه‌ای زیاد باشد که اگر نوازنده‌ای اشتیاق نواختن موسیقی ایرانی را نداشت ما بتوانیم از او صرف‌نظر کرده و دیگری را جایگزینش کنیم ، ولی در حال حاضر تمام حرف این است که نوازندگان مشترک وجود نداشته باشند و این اتفاق نیز رخ داده است و نوازندگان ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران، هر کدام در ارکسترهای خودشان نوازندگی میکنند. البته تغییراتی نیز در این میان رخ داده است چون تعدادی از نوازندگان از قبل با بنیاد رودکی قرارداد داشتند و ارکسترشان معلوم نبود و در این میان عده‌ایشان در ارکستر ملی و عده‌ای در ارکستر سمفونیک همکاری دارند. فقط قرار بر این شده است که اگر ما قطعه‌ای را خواستیم اجرا کنیم که نوازنده‌اش را نداشتیم به عنوان نوازنده‌ی مهمان از نوازندگان ارکستر سمفونیک یا دیگر نوازندگان استفاده کنیم.
- * در این سال‌ها موسیقی ایرانی در ارکستر موسیقی ملی ایران و موسیقی غربی توسط ارکستر سمفونیک تهران اجرا می‌شد. حالا این تفکیک از بین رفته است. این موضوع را چگونه تبیین میکنید؟
ارکستر ملی، ارکستری است که در تمام کشورها وجود دارد. ببینید در کشورهای دنیا سه نوع ارکستر وجود دارد. ارکستر سمفونیک که شهرداری بودجه‌ی آن را تامین میکند. ارکسترهای فیلارمونیک که مردم علاقه‌مند به موسیقی آن را اداره میکنند و معمولا ارکسترهای فیلارمونیک در تمام دنیا برتر از ارکسترهای سمفونیک هستند و در این میان یک ارکستر ملی هم وجود دارد که توسط نهادهایی خصوصی اداره می‌شود، این ارکسترها به صورت فانتزی قطعاتی را می‌نوازند و دل‌مشغولی‌اش، این است که برای کسانی که دوست دارند موسیقی کلاسیک را به شکل متنوعی گوش کنند، اجرا داشته باشند. ما هم دوست داریم که کسانی که شنونده‌ی خوب موسیقی هستند، هم موسیقی کلاسیک را با ارکستر سمفونیک تهران تجربه کنند و هم موسیقی کلاسیک سبک و ساده‌تر را با ارکستر ملی ایران.
- * یعنی شما قطعات فانتزی‌تر و سبک‌تر آهنگسازان را اجرا میکنید؟
خیر، شما نمی‌توانید در قطعات بتهوون یا برامس کارهای فانتزی پیدا کنید مگر اینکه برای اپرا نوشته باشند، اما در دوران باروک بیشتر میتوانید این قطعات را ببینید و همین قطعات دل‌مشغولی‌های من است، مثلا آثار موتسارت که سرشار از ریتم و ملودی زیبا است را با سازهای ضربی اجرا می‌کنیم که در اصل اثر نبوده است و در این میان اصل ماهیت کار تغییری نمی‌کند، اما در کنارش از سازهای ضربی هم استفاده می‌کنیم تا جذابیت کار را افزایش دهیم.
- * ارکسترها معمولا در این سال‌ها برنامه اجرا کرده‌اند تا به نوعی انجام وظیفه کرده باشند. به همین خاطر است که در دورانی بحران مخاطب به شکلی بسیار جدی وجود داشته است. چه تدبیری برای همراهی مردم با این ارکستر دارید؟
حرف آخر همین است. برای اینکه مردم به ارکستر اقبال نشان دهند باید برایشان جذابیت شنیداری داشته باشد. مردم به کنسرت می‌آیند تا از لحاظ سمعی و بصری لذت ببرند. همیشه آثاری که در صحنه اجرا می‌شود بسیار متفاوت است از آن چیزی که در استودیو ضبط می‌شود. شاید در موسیقی مقامی و محلی و پاپ تفاوتی نکند، اما در موسیقی کلاسیک این تفاوت به خوبی احساس می‌شود. وقتی یک ارکستر روی صحنه است و یک سری ساز ایرانی و ضربی به آن اضافه می‌شود جذابیت شنیداری آن بالا می‌رود و در این میان اگر موسیقی خوب اجرا شود، شوق شنیدن بسیار بیشتر خواهد شد و مردم به سالن خواهند آمد و همه راضی خواهند بود.
- * سیاستتان برای اجرای آهنگسازان ایرانی چیست؟
ما از تمام آهنگسازانی که اثری برای ارکستر ملی دارند، دعوت می‌کنیم و طبیعتا از آنان اجازه خواهیم گرفت. من خودم شخصن به منزل استاد «حسین دهلوی» رفتم و از ایشان و همسرشان اجازه گرفتم تا آثارشان را که پیش از این در اختیار هیچ ارکستری قرار داده نشده بود را اجرا کنیم. خوشبختانه به من منت گذاشتند و تمام آثارشان را در اختیار من قرار دادند. ایشان سال‌ها ارکستر صبا را رهبری می‌کردند که من در آن ارکستر نوازنده بودم. یعنی تمام آثار ایشان را می‌شناسم. همانطور زمانی که در ارکستر گل‌ها نوازندگی می‌کردم با آثار زنده‌یاد روح‌الله خالقی آشنایی کامل پیدا کردم. به هرحال این آثار را با اجازه از خانواده‌هایشان اجرا می‌کنیم و از بقیه آهنگسازان نیز آثاری برای اجرا خواهیم گرفت. البته ما تنها دو ماه است که تمریناتمان را شروع کردیم و نیاز به زمان داریم تا یک رپرتوار کامل و یک ساله داشته باشیم.
- * در ارکستر سمفونیک هم نوازندگی کرده‌اید؟
بله در زمان رهبری زنده‌یاد حشمت سنجری و سپس فرهاد مشکات نوازنده‌ی ارکستر سمفونیک تهران بودم و به دلیل گذراندن هنرستان عالی موسیقیو نوازندگی ویولون در ژانر موسیقی کلاسیک، آشنایی کاملی با موسیقی کلاسیک غرب دارم.
- * آثار باکلام در این میان چه جایگاهی دارند؟
می‌دانیم که موسیقی ارکسترال و کلاسیک ایران خواننده محور است و اکثر آثار آهنگسازان میهن‌مان آوازی است و به همین دلیل در رپرتوار (قطعات) ارکستر ملی ایران، آثار آوازی مورد استفاده قرار میگیرد و در کنار دیگر آثار بی‌کلام آهنگسازان اجرا می‌شود. تمام خوانندگان ارزشمند کشورمان در کنار خوانندگان جوان با ارکستر ملی ایران همکاری خواهند کرد.
- * در اولین اجرای ارکستر ملی ایران چه قطعاتی را اجرا خواهید کرد؟
در این اجرا ارکستر ملی ایران، آثار حسین دهلوی، عباس خوشدل و خودم را به خوانندگی «علیرضا افتخاری» در کنار آثاری از آهنگسازان دوران باروک و کلاسیک اجرا خواهد کرد.
- * حاشیه‌هایی که معمولا ارکسترها در این مدت با آن مواجه هستند، مرتفع شده است؟
متاسفانه ما گرفتار حواشی و تبعات آن هستیم. چیزی که من به شدت از آن گریزان هستیم. من و ارکستر مانع هیچ‌کسی نیستیم. برای ارکستر موسیقی ملی و ارکستر سمفونیک هم مانعی نیستیم اما حواشی وجود دارد. البته خوشبختانه من نوازندگان خوبی در اختیار دارم که همواره به آنها تاکید می‌کنم که این حواشی نشان‌دهنده‌ی این است که ما در کارمان موفق هستیم. ارکستر صدادهی خوبی دارد و نوازنده‌ها با عشق و علاقه مشغول نواختن هستند. این برای من جای خوشحالی دارد. مشکل نوازنده و بیمه‌ی نوازنده‌ها هم حل شده است. یکی از مهمترین مشکلاتی که حل شد همین است. ما حتی پول نت‌نویسان را هم پرداخت کردیم. معوقات سال گذشته هم پرداخت شده است.
- * اگر بخواهید ارزیابی منصفانه از ارکستر موسیقی ملی و ارکستر سمفونیک داشته باشید، چه خواهید گفت؟
من اظهار نظری در این باره نمی‌کنم. چون ممکن است سوءتفاهم ایجاد کند. هر کاری نقاط ضعف و قوت وجود دارد. ولی کاری که ما با ارکستر ملی می‌کنیم متفاوت از ارکسترهای دیگر است. من ایده‌آل‌هایی در زمینه‌ی موسیقی برای خودم دارم و در این ۵۰ سالی که مشغول فعالیت هستم سخت‌گیری‌های خودم را داشته‌ام.
http://www.musicema.com/node/301847
.
.
.
.
.
.
طراحی بنر تبلیغاتی , طراحی کارت ویزیت , طراحی کاتالوگ , طراحی بروشور , طراحی کاور , طراحی هدر ,طراحی موشن گرافیک , طراحی لوگو , تعرفه طراحی , طراحی استند , طراحی تراکت , طراحی بنر, چاپ کارت ویزیت , چاپ کاتالوگ ,چاپ بروشور , کاور اهنگ , هدر سایت ,ساخت تیزر تبلیغاتی ,طراحی آرم , استند نمایشگاهی , تراکت ,کاتالوگ اینترنتی , نرم افزار طراحی لوگو , پوستر محرم , پوستر دفاع مقدس , فروشگاه محصولات گرافیکی , طرح لایه باز , طرح لایه باز کارت ویزیت , آموزش فتوشاپ ,آموزش فتوشاپ مقدماتی ,آموزش فتوشاپ پیشرفته , بروشور لایه باز,طرح لایه باز قالب,مقالات طراحی بنر,مقالات طراحی کاتالوگ,مقالات طراحی لوگو,دانلود فونت فارسی, طراحی بنر گیف,طراحی بنر فلش, طراحی کارت ویزیت آنلاین ,,,
